[ Pobierz całość w formacie PDF ]

obmycia używa się płynu najbardziej stosownego do obmywania (a więc wody), tak w
czynności sakramentalnej zmierzającej do ujawnienia (grzechów), posługujemy się
czynnością, jaką najbardziej zwykliśmy coś ujawniać, a więc wypowiadaną słowami.
Inne zaś sposoby stanowią zastępstwo owego.
Rozwiązanie trudności.
1. Podobnie jak przy chrzcie nie wystarczy obmycie czymkolwiek, lecz wymaga siÄ™
określonego płynu, tak też w sakramencie pokuty nie wystarczy ujawnić grzechy w
jakikolwiek sposób, ale należy to uczynić w sposób określony.
2.Kto nie może posłużyć się językiem, gdyż jest nie my, albo mówi innym językiem
(niezrozumiałym dla spowiednika), wystarczy, że wyspowiada się albo pisemnie, al bo
gestami, albo za pośrednictwem tłumacza, gdyż nie wy maga się od człowieka więcej,
niż on może uczynić, chociaż ochrzcić można tylko wodą, gdyż woda jest czymś
zewnętrznym i polewa nią ktoś inny (przyjmującego chrzest). Natomiast spowiedz
jest
czynnością osobistą i dlatego, kiedy nie można jej dokonać w jeden sposób określony,
należy wyspowiadać się tak, jak to jest możliwe.
3.Gdy brak własnego duszpasterza, można wyznać grzechy nawet człowiekowi
świeckiemu. Nie potrzeba więc wysyłać pisemnego wyznania, gdyż czynność osobista
jest bardziej istotna dla spowiedzi niż osoba, przed którą się ktoś spowiada.
Artykuł 4
CZY SPOWIEDy
POWINNA SPEA
NIA
SZESNAZ
CIE WARUNKÓW
WYMIENIONYCH PRZEZ MISTRZÓW
Postawienie problemu. Wydaje się, że przy spowiedzi mc trzeba przestrzegać
szesnastu warunków, ujętych w zastępujących słowach: Spowiedz
ma być prosta,
pokorna, zupełna, czysta, wierna, częsta, szczera, rozsądna, dyskretna, dobrowolna,
69
wstydliwa, wyciskająca łzy, przyspieszona, mężna, poufna, oskarżająca się i gotowa
do posłuszeństwa, gdyż:
1.Wiara, prostota i męstwo są zasadniczo cnotami, a więc nie należy uważać ich za
warunki spowiedzi.
2.Czyste jest to, co nie jest zmieszane; podobnie proste jest to, co nie jest złożone i
zmieszane. A więc niepotrzebnie wymienia się to samo jako dwa warunki.
3.Grzech raz popełniony należy raz tylko wyznać na spowiedzi. Jeśli więc ktoś nie
popełnił danego grzechu ponownie, nie ma potrzeby, by go często wyznawał.
4.Spowiedz
zmierza do zadośćuczynienia, które nie kiedy jest publiczne, a więc
niepotrzebnie żąda się, by była poufna (i cicha).
5. Nie można żądać od nas tego, co nie jest w naszej mocy. Lecz nie zawsze jest w
naszej mocy, by łzy płynęły nam z oczu. A więc spowiedz
nie wymaga Å‚ez.
Odpowiedz
. Pośród wymienionych warunków niektóre są konieczne do spowiedzi,
inne zaś do jej doskonałości. Wśród koniecznych warunków niektóre odnoszą się do
spowiedzi jako aktu cnoty, inne zaś odnoszą się do niej jako składnika sakramentu.
Jako akt cnoty, spowiedz
może być ujmowana albo ze względu na cnotę w ogóle, albo
ze względu na tę cnotę szczególną, której jest czynnością, albo wreszcie ze względu na
sam akt. Otóż cztery są warunki cnoty w ogóle, jak uczy Arystoteles59: pierwszy, by
działać świadomie i dlatego spowiedz
powinna być rozsądna, gdyż roztropność jest
konieczna do każdej czynności cnotliwej. A tu ta rozsądność polega na tym, by przy
spowiedzi przywiązywać większą wagę do większych grzechów. Drugi warunek, by
działać z wyboru, gdyż czynności cnotliwe mają być dobrowolne i dlatego wymaga
siÄ™, by spowiedz
była samorzutna. Trzeci warunek, by działać dla właściwego celu i
dlatego spowiedz
powinna być czysta, czyli dokonana pod wpływem uczciwej
intencji. Czwarty warunek, by działać w sposób niewzruszony i dlatego spowiedz

powinna być mężna, a więc by nie zaniedbywać jej wskutek wstydu.
Ale spowiedz
jest również czynnością cnoty pokuty, której początkiem jest
wstręt do brzydoty grzechu. Z tego więc względu spowiedz
powinna być wstydliwa,
by nie chełpić się z grzechu z powodu związanej z nim korzyści; po wtóre, by
doprowadziła do bólu z powodu popełnionych grzechów i dlatego powiedziano, że
powinna wyciskać łzy; po trzecie, by kończyła się na pogardzie siebie samego i
70
dlatego ma być pokorna, by grzesznik wyznawał, że jest nędzny i słaby.
Ze względu zaś na samą czynność spowiadania się potrzeba, by spowiedz
była
jawna. Przeszkodą zaś ujawnienia może być: 1. fałsz i dlatego wymaga się, by była
wierna; 2. niejasność i dlatego potrzeba, by spowiedz
była szczera i nie zawierała
zaciemniających słów; 3. rozwlekłość słów i dlatego żąda się, by spowiedz
była
prosta, opowiadając tylko to, co dotyczy wielkości grzechu; 4. pomijanie tego, co
trzeba ujawnić i stąd spowiedz
powinna być zupełna.
Ze względu na to, że spowiedz
jest składnikiem sakramentu, a więc w stosunku
do sądu spowiednika, który jest szafarzem tego sakramentu, wymaga się, by penitent
oskarżał się, by był gotów być posłusznym spowiednikowi, i by spowiedz
była poufna,
gdyż dotyczy tajemnic sumienia.
Wreszcie w sprawie doskonałości spowiedzi zaleca się, by była częsta i
przyspieszona w znaczeniu, by jak najprędzej spowiadać się (po popełnieniu grzechu).
Rozwiązanie trudności.
1. Nic nie przeszkadza, by jakaś cnota była warunkiem czynności innej cnoty,
nakazującej wykonanie tej czynności. Nic też nie przeszkadza, by to co głównie
przynależy do jednej cnoty, mogło być ubocznie udziałem innej cnoty.
2.Warunek czystej intencji wyklucza przewrotność, prostota zaś wyklucza
przymieszkę obcych składników.
3.Warunek ten nie jest konieczny do spowiedzi jako takiej, lecz tylko do jej
doskonałości. By uniknąć zgorszenia trzecich osób, których słuchanie o cudzych
grzechach może skłonić do zła, spowiedz
nie powinna być publiczna, ale poufna.
Natomiast widok zadośćuczynienia nie gorszy w takim stopniu, gdyż nie kiedy spełnia
się uczynki podobne do zadośćuczynienia za małe lub nie popełnione grzechy.
4.Chodzi tu o Å‚zy duchowe.
ZAGADNIENIE 10
O SKUTKACH SPOWIEDZI
Zagadnienie to wymaga odpowiedzi na pięć pytań: 1. Czy spowiedz
wyzwala od
śmierci grzechu 2. Czy wyzwala w jakiś sposób od kary 3. Czy otwiera raj? 4. Czy
daje nadziejÄ™ zbawienia? 5. Czy spowiedz
generalna gładzi zapomniane grzechy
71
śmiertelne?
Artykuł 1
CZY SPOWIEDy
WYZWALA OD TEJ Z
MIERCI, JAK
JEST GRZECH?
Postawienie problemu. Wydaje się, że spowiedz
nie wyzwala od tej śmierci, jaką jest
grzech, gdyż:
1.Spowiedz
jest następstwem skruchy, która dostatecznie gładzi grzechy. A więc nie
czyni tego spowiedz
.
2.Istnieją winy śmiertelne i powszednie. Lecz spowiedz
sprawia, że  to, co było
śmiertelnym, staje się powszednim" 60. A więc spowiedz
nie odpuszcza grzechów,
lecz tylko zmienia jakość winy: zmienia jedną winę w inną.
Ale z drugiej strony spowiedz
jest składnikiem sakramentu pokuty, która wyzwala z
winy. A więc także spowiedz
to sprawia.
Odpowiedz
. Pokuta jako sakrament dokonuje się głównie w spowiedzi, w której
człowiek poddaje się sługom Kościoła jako szafarzom sakramentów. W skrusze
bowiem zawiera się postanowienie wyspowiadania się, a podczas spowiedzi kapłan
swym sądem wyznacza zadośćuczynienie. Otóż, ponieważ sakrament pokuty udziela
łaski, dzięki której następuje odpuszczenie grzechów, podobnie jak przy chrzcie,
dlatego spowiedz
mocą rozgrzeszenia odpuszcza grzechy tak samo jak i chrzest, który
wyzwala z tej śmierci, jaką jest grzech nie tylko wtedy, gdy faktycznie przyjmuje się [ Pobierz całość w formacie PDF ]