[ Pobierz całość w formacie PDF ]

powszechny, jego wiedza zawsze będzie jedna, ponieważ będzie wiedział, że gwiazda
przechodzi z jednego miejsca w drugie, i że po danym ruchu dokona się inny ruch. ((I w tym
przypadku)) jego wiedza będzie zawsze jedna i niezmienna przed, podczas, i po ruchu, i nie
będzie się zmieniała. I rzeczywiście, czy to przedtem, czy w chwili obecnej, czy w chwili
minionej, będzie zawsze pewne, że dana gwiazda, po jej połączeniu się z drugą, przez kilka
godzin znajduje się w połączeniu z tą gwiazdą  ((i wiedza podmiotu poznającego będzie
zawsze)) prawdziwa, że to połączenie dokonało się w przeszłości, lub że dokona się w
teraz
niejszości lub w przyszłości. Lecz jeśli ((nasz astronom)) mówi, że gwiazda jest teraz w
połączeniu z daną gwiazdą i że jutro znajdzie się w połączeniu z inną, to nie może się
zdarzyć, kiedy przyjdzie dzień następny, aby mówił to samo i aby to było prawdziwe. Tak
samo będzie z jego wiedzą w tym znaczeniu, że jeśliby wiedział, iż gwiazda jest teraz w
połączeniu z daną ((gwiazdą)), a jutro z inną, i jeśliby wiedział jutro ((to samo)) w ten sam
sposób, to jego wiedza byłaby błędna.
W ten sposób poznałeś różnicę między poznaniem rzeczy zmieniających się i
szczegółowych za pomocą wiedzy zależnej od. czasu, i to samo za pomocą wiedzy
powszechnej.
Otóż Byt konieczny poznaje wszystkie rzeczy przez wiedzę powszechną w taki sposób,
48
że żadna rzecz, wielka lub mała, nie uchodzi jego wiedzy, w sposób, który omówiliśmy.
38. Badanie znaczenia woli Bytu koniecznego
Każdy akt, który pochodzi od przyczyny, pochodzi od niej na mocy natury, na mocy
woli lub na mocy przypadłości - co już zostało wyjaśnione. Każdy akt, który pochodzi z
wiedzy, nie jest ani na mocy natury, ani na mocy przypadłości, lecz nie jest pozbawiony
woli. Każda osoba, od której akt pochodzi, jest świadoma tego aktu i tego, że jest jego
przyczyną. Jest to ((więc)) akt pochodzący od niej na mocy wiedzy.
((Z drugiej strony)) każdy akt, który pochodzi od woli, zawiera wiedzę, wątpliwość lub
wyobrażenie. Przykładem aktu, który pochodzi ((od osoby)) na mocy wiedzy, jest akt
geometry lub lekarza zgodnie z ich wiedzą. Przykładem aktu, który, pochodzi z wątpliwości,
jest powstrzymanie się od rzeczy, która zawiera niebezpieczeństwo. Przykładem aktu, który
pochodzi z wyobraz
ni, jest nie chcieć rzeczy, podobnej do rzeczy nikczemnej, i jest to
pragnienie serca, ((pragnienie skierowane na)) rzecz, podobną do rzeczy dobrej w taki
sposób, że serce jej poszukuje wskutek tego podobieństwa.
Nigdy nie może się zdarzyć, aby akt Bytu koniecznego pochodził z wątpliwości lub
wyobraz
ni, gdyż jedna i druga są przypadłościowe i zmienne, ((podczas)) gdy Byt konieczny
jest konieczny w każdym stanie przyczynowania, jak to wykazaliśmy. Trzeba więc, aby wola
Bytu koniecznego pochodziła z wiedzy. Wypada więc, abyśmy wyjaśnili, co rozumiemy
przez wolę.
Wez
my przykład. Kiedy chcemy jakiejś rzeczy, zachodzi u-przednio przekonanie lub
wiedza, lub wątpliwość, lub wyobrażenie, ze ta rzecz będzie służyła.  Będzie służyła to
znaczy, że rzecz jest dla nas dobra lub pożyteczna. W tym momencie, po przekonaniu budzi
się pragnienie. Gdy pragnienie nabiera siły, poruszają się narządy czynne i następuje akt.
Dlatego to nasz akt jest następstwem naszej intencji. Wykazaliśmy więc, że jeżeli chodzi o
Byt konieczny, który jest całym istnieniem i ((nawet)) bardziej niż całym, nie może się
zdarzyć, aby jego akt pochodził z intencji. Tak samo nie może się zdarzyć, aby także
spostrzegał, że rzecz będzie mu służyła i aby z tego względu jej pragnął. Zatem jego wola,
pochodząca z wiedzy, jest tego rodzaju, że wie, iż istnienie danej rzeczy jest godne i dobre
samo w sobie, że istnienie tej rzeczy winno być takie, że dzięki niemu jest ona godna i
szlachetna, i że istnienia danej rzeczy bardziej się pragnie niż jej nieistnienia. Otóż nie
potrzeba mu nic więcej, aby to, co zostało przez niego poznane, zaistniało. I rzeczywiście,
sam fakt, że Byt konieczny miał wiedzę o istnieniu wszystkich rzeczy i o najlepszym [ Pobierz całość w formacie PDF ]